Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda 12 marca br. podpisał ustawę o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U.2022.583). Większość przepisów ustawy weszło w życie z dniem ogłoszenia aktu w Dzienniku Ustaw, tj. 13 marca i ma moc wsteczną od 24 lutego 2022 r.
POBYT W POLSCE
Pobyt obywatela Ukrainy, który wjechał do Polski od 24 lutego br. uznaje się za legalny przez 18 miesięcy (nie dotyczy to tych obywateli Ukrainy, którzy już mają w Polsce prawo do legalnego pobytu).Osoby te uznane zostały za osoby korzystające w Polsce z ochrony czasowej.
Wjazd obywatela Ukrainy do Polski może zostać zarejestrowany przez komendanta placówki Straży Granicznej podczas kontroli granicznej.
W innym przypadku Komendant Główny Straży Granicznej rejestruje pobyt obywatela Ukrainy na jego wniosek złożony nie później niż 60 dni od dnia wjazdu na terytorium RP.
Komendant Główny Straży Granicznej prowadzi w systemie teleinformatycznym Straży Granicznej rejestr obywateli Ukrainy, którzy wjechali na terytorium RP bezpośrednio z terytorium Ukrainy oraz którzy złożyli wniosek o zarejestrowanie pobytu na terytorium RP.
Obywatelowi Ukrainy, którego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uznaje się za legalny na podstawie wniosku złożonego w dowolnym organie gminy nadawany będzie numer PESEL.
Wniosek jest składany osobiście w siedzibie organu gminy. W imieniu osoby nieposiadającej zdolności do czynności prawnych lub posiadającej ograniczoną zdolność do czynności prawnych wniosek składa jedno z rodziców, opiekun, kurator, opiekun tymczasowy lub osoba sprawująca faktyczną pieczę nad dzieckiem.
Wyjazd obywatela Ukrainy z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na okres powyżej 1 miesiąca pozbawia go legalnego pobytu ustanowionego ustawą, o której mowa.
REJESTRACJA W URZĘDZIE PRACY
Obywatel Ukrainy, który korzysta ze specjalnych uprawnień od 24 lutego br. oraz każdy obywatel Ukrainy, który aktualnie przebywa legalnie w Polsce może zarejestrować się w urzędzie pracy jako bezrobotny lub poszukujący pracy.Rejestracja obywateli Ukrainy odbywać się będzie w oparciu o ustawę z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 kwietnia 2020 r. w sprawie rejestracji bezrobotnych i poszukujących pracy, które będzie stosowane odpowiednio.
Zgodnie z § 8 ust. 5 ww. rozporządzenia w szczególnie uzasadnionych przypadkach starosta, mając na uwadze obiektywne okoliczności lub przeszkody uniemożliwiające przedłożenie kompletu dokumentów oraz przekazanie wymaganych danych, może wyrazić zgodę na rejestrację jako bezrobotnego albo poszukującego pracy osoby nieposiadającej kompletu dokumentów lub która nie przekazała wymaganych danych.
W związku z tym powiatowe urzędu pracy bez żadnych przeszkód będą mogły rejestrować jako osoby bezrobotne lub poszukujące pracy obywateli ukraińskich, którzy nie będą posiadać kompletu dokumentów. Osoby te jednak muszą wylegitymować się i potwierdzić swoją tożsamość.
Jako osoby bezrobotne będą mogły rejestrować się kobiety powyższej 60. roku życia i mężczyźni powyżej 65. roku życia.
Obywatele Ukrainy ubiegający się o zasiłek dla bezrobotnych będą podlegali rejestracji na dotychczasowych zasadach.
Obywatele Ukrainy będą mogli korzystać z usług rynku pracy tak jak Polacy, w szczególności będą mogli korzystać z pośrednictwa pracy, poradnictwa zawodowego oraz szkoleń. Ustawa umożliwia obywatelom Ukrainy swobodny dostęp do instrumentów rynku pracy, aktywnych form pomocy oraz skierowanie do zatrudnienia za pośrednictwem urzędów pracy.
PODJĘCIE ZATRUDNIENIA W POLSCE
Obywatel Ukrainy, który korzysta ze specjalnych uprawnień od 24 lutego br. oraz każdy obywatel Ukrainy, który aktualnie przebywa legalnie w Polsce może podjąć legalnie pracę u każdego pracodawcy w Polsce bez żadnych dodatkowych formalności.Pracodawca ma obowiązek, zgłosić fakt podjęcia pracy przez każdego obywatela Ukrainy do powiatowego urzędu pracy poprzez system elektroniczny praca.gov.pl w ciągu 14 dni od podjęcia pracy.
Obywatel Ukrainy, który wcześniej legalnie pracował (np. zezwolenie, oświadczenia) w Polsce nie musi robić nic by dalej móc legalnie pracować u tego pracodawcy.
Jeśli chce zmienić pracodawcę nie potrzebuje do tego żadnego zezwolenia. Wystarczy zgłoszenie opisane powyżej.
PROWADZENIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ W POLSCE
Obywatel Ukrainy, który przebywa legalnie w Polsce na podstawie ustawy z dnia 12 marca o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa lub ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach może podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na takich samych zasadach jak obywatele Polscy. Jedynym warunkiem prowadzenia działalności gospodarczej jest uzyskanie numeru PESEL.UBEZPIECZENIE ZDROWOTNE
Każdy obywatel Ukrainy, który znalazł się w Polsce od 24 lutego ma zagwarantowany dostęp do publicznego systemu ochrony zdrowia, na tych samych zasadach co obywatele Polscy.Oznacza to, że bez przeszkód za darmo może korzystać z podstawowej opieki zdrowotnej, ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, wszelkich zlecanych badań diagnostycznych oraz leczenia szpitalnego.
Obywatel Ukrainy, który będzie zarejestrowany jako osoba bezrobotna podlegać będzie zgłoszeniu do ubezpieczenia zdrowotnego na zasadach dotychczasowych. Składka na ubezpieczenie zdrowotne zostanie za bezrobotnego wtedy odprowadzona z Funduszu Pracy.
Zobacz też:
Zakładka - Rynek pracy - pomoc dla obywateli Ukrainy
Jak zatrudnić obywatela Ukrainy